Gan Hannah Eves, Cynorthwy-ydd Gweithredol ac Ymchwilydd yn A Rocha UK ac aelod o Grŵp Llywio Sul yr Hinsawdd.
Mae bwyd yn llawer o bethau i lawer o bobl. Mae bwyd yn anghenraid cyllidol, ac mae'n anrheg flasus a da gan Dduw. Mae’n eistedd yng nghanol rhai o sacramentau a dysgeidiaeth fwyaf gwerthfawr yr eglwysi Cristnogol. Yn ystod y cyfnod clo, mae cyfradd y bobl sy'n gwneud eu surdoes eu hunain wedi mynd trwy'r to. Ac eto, i rai, mae rhoi bwyd ar y bwrdd yn bryder cyson. Mae Ymddiriedolaeth Trussell yn amcangyfrif cynnydd o 61% yn y parseli bwyd sydd eu hangen y gaeaf hwn (2020-21). Mae’r dull modern o gynhyrchu bwyd hefyd yn chwarae rhan sylweddol yn yr argyfwng hinsawdd, gyda systemau bwyd yn rhoi straen enfawr ar yr amgylchedd naturiol. Mae materion hinsawdd a chyfiawnder wrth wraidd bwyd a bwyta.
Mae cynhyrchu bwyd drwyddo draw yn dibynnu ar yr amgylchedd ac yn effeithio arno. Mae llawer o elfennau systemau nwyddau’r byd yn cyfrannu at effeithiau amgylcheddol anghynaliadwy sy'n arwain at ganlyniadau enfawr i'r blaned. Mae systemau bwyd yn cyfrif am ryw 19% o allyriadau nwyon tŷ gwydr dynol y DU ac mae 76% o hyn yn gysylltiedig â ffermio gwartheg. Pan fyddwn yn bwyta bwydydd y tu allan i'w tymor, mae yna gost enfawr i fewnforio'r bwyd o wledydd eraill a'r egni sy'n ofynnol i gynhyrchu bwydydd y tu allan i'r tymor yn y DU. Fodd bynnag, anaml y byddwn yn oedi i ystyried yr hyn sydd y tu ôl i bob cegaid. Mae trin bwyd fel nwyddau masnachol a diwydiannu arferion bwyta yn golygu bod ‘gan bobl wrth fwyta lai o ymdeimlad o ddyfnder ac ehangder y perthnasau sydd wedi cyfrannu at yr eitem fwyd’, ys dywed y diwinydd Norman Wirzba.
Mae bwyd yn werthfawr nid yn unig oherwydd y gofal dynol a aeth i'w gynhyrchu ond oherwydd ei fod yn tynnu sylw at y crëwr a'r cynhaliwr dwyfol. Fel y dywed y Salm, 'Ti sy’n rhoi glaswellt i’r gwartheg, planhigion i bobl eu tyfu iddyn nhw gael bwyd o’r tir – gwin i godi calon, olew i roi sglein ar eu hwynebau, a bara i’w cadw nhw’n fyw.’ (Salm 104.14-15, Beibl.net). 'Rydyn ni'n bwyta mewn cymdeithas Gristnogol, rydyn ni'n bwyta fel sacrament, mae pob bwyd yn rhodd gan Dduw ac felly, fel y dywed y diwinydd Shannon Jung,'mae bwyta'n arfer ysbrydol sy'n ein hatgoffa o bwy ydyn ni yn yr ecoleg fyd-eang. Mae anghofio beth yw bwyd yn golygu ein bod ni hefyd yn anghofio pwy yw Duw, pwy ydym ni, a natur y byd rydym ni'n byw ynddo.'
Darllen ymhellach
Llyfryddiaeth
Daisy Dunne, T., (2020) Interactive: What Is The Climate Impact Of Eating Meat And Dairy?. [online] Interactive.carbonbrief.org. Available at: <https://interactive.carbonbrief.org/what-is-the-climate-impact-of-eating-meat-and-dairy/> [Accessed 30 November 2020].
Eves et al., (2019), Thoughtful Eating: a biblical perspective on food, relationships and the environment.
Jung, L. Shannon (2004) Food for Life: The Spirituality and Ethics of Eating, Minneapolis: Augsburg Fortress.
The Trussell Trust (2020) New Report Reveals How Coronavirus Has Affected Food Bank Use - The Trussell Trust. [online] Available at: <https://www.trusselltrust.org/2020/09/14/new-report-reveals-how-coronavirus-has-affected-food-bank-use/> [Accessed 30 November 2020].