Mae Paul Bodenham yn ymddiriedolwr ar Green Christian, ac yn gydlynydd y rhaglen Borrowed Time ar gyfer gofal bugeiliol yn yr argyfwng hinsawdd.
Nid ydym yn gwybod sut y bydd newid yn yr hinsawdd yn datblygu. Mae un peth yn sicr: ni fydd y dyfodol fel y gorffennol. Mae gwybod hynny yn ein hagor i rai emosiynau anodd - galar, pryder, euogrwydd, cywilydd, dicter, anobaith hyd yn oed.
Mae’r Pwyllgor Newid Hinsawdd wedi dweud bod y DU yn ‘druenus’ o brin o baratoi addasu’n ymarferol i hinsawdd y dyfodol. Mae'r dasg fugeiliol yr un mor ar ei hôl hi. Gadewch i ni ddefnyddio Sul yr Hinsawdd fel ysgogiad i ddatblygu ein hymateb.
Nid ein hanalluogi y mae’r emosiynau hyn am yr hinsawdd. I’r gwrthwyneb, dyma ein anrhegion mwyaf gwerthfawr ar hyn o bryd. Maent yn byrth i'r galluoedd sydd eu hangen arnom ar gyfer y ras i fyd di-garbon: gonestrwydd, creadigrwydd, gwytnwch, dewrder i ennill y dyfodol, a thawelwch meddwl beth bynnag fydd y canlyniad.
Hoffwn awgrymu chwe ffynhonnell yn ein ffydd a all ein hangori, fel ein bod yn ddi-syfl yng nghanol yr ansefydlogrwydd sydd ar ddod.
Ailddarganfod bedydd: Cristnogion yw’r ‘bedyddiedig’, cyfranogwyr yn nhaith y Pasg trwy ymgnawdoliad, marwolaeth ac atgyfodiad. Mewn bedydd, fe achubir yr hyn all ein llethu. Mae Crist yn gofyn inni fynd i mewn i ddyfroedd dyfnion y dyfodol gydag ef, ac i fynd yno gydag eraill.
Gofal profedigaeth ar y cyd: Mae bedydd yn ein galluogi i wynebu'r posibilrwydd o farw - p'un ai ni ein hunain, ecosystemau, neu rywogaethau neu fannau yr ydym yn eu caru. Mae'n ein cymhwyso i gyd-deithio gydag eraill. Dyma pam mae ein heglwysi yn brofiadol o ran gofal profedigaeth, ac mae angen y sgiliau hynny bellach ar lefel cymdeithas.
Gofod diogel i gyffesu: Gall ein heglwysi gynnig lle diogel i ddweud yr hyn na ellir ei ddweud fel arall. Mae'r gwahoddiad ei hun yn sicrhau pobl nad ydyn nhw ar eu pennau eu hunain yn eu teimladau hinsawdd. Wrth alluogi pobl i wneud eu hunain yn fregus, mae angen i ni fod yn barod i'w harfogi i fynd ar y siwrnai sy'n dilyn.
Yr arfer o alarnadu: Mae galarnad yn daith o'r fath. Mae'n galluogi'r galon doredig i ddod o hyd i iachâd a chymod. Gyda phroffwydi a salmyddion gallwn enwi'r hyn sy'n digwydd. Gallwn ddod o hyd i iaith i'r anhraethol, i ni'n hunain ac i'n gilydd, i’r Ddaear ac i Dduw.
Cymod a chyfiawnder: Mae galarnad yn dod â ni i adnabod ein gwir statws yn argyfwng yr hinsawdd: nid ydym yn achubwyr ond yn iachawyr clwyfedig. O ystyried ein heuogrwydd llwyr, mae angen iachâd arnom ar gyfer ein hanaf foesol. Ein penyd ni, byw ein galarnad, sy'n ein cymhwyso i sefyll dros gyfiawnder.
Y tu hwnt i obaith ac anobaith: Yn olaf, nid argymhelliad ond cwestiwn parhaus y credaf fod yn rhaid inni fod yn fodlon peidio â'i ateb: beth yw ystyr gobaith? Ydyn ni'n defnyddio gobaith i esgus nad ydyn ni’n fregus, i wadu adfeilion moderniaeth sy'n pentyrru o'n cwmpas? Ydyn ni'n galw ar obaith i gau sgyrsiau rydyn ni'n ofni eu cael? Peidiwn â chondemnio’r rhai sy’n dweud eu bod yn anobeithio: gallai eu ‘hanobaith’ fod yn obaith mwy dewr na’n gobaith ni.
Felly wrth i ni fynd i mewn i'r Anthroposen, gadewch inni beidio â chael ein temtio i neidio dros y bwlch ansicr sy'n agor o'n blaenau. Nid oes unrhyw ‘ochr arall’ lle mae newid yn yr hinsawdd wedi’i ‘ddatrys’. Gadewch inni fynd i mewn iddi, mewn undod â phopeth byw, wedi ein gwisgo yng ngrym y Groes, ac mewn ffydd a gobaith a chariad.